Sto lat! dla Królewny Śnieżki

Jubileusz 50-lecia „Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków” w Teatrze Wielkim w Łodzi już za nami. Uroczystości przekładano aż dwukrotnie z powodów, rzecz jasna, pandemicznych, ale warto było cierpliwie czekać. Publiczność i artyści mogli bowiem świętować jubileusz wspólnie, w teatrze, na żywo.  Obecność  na jubileuszu Ewy Wycichowskiej tańczącej w spektaklu partię Śnieżkę przez 15 lat, znakomitego dyrygenta Tadeusza Kozłowskiego, równie znakomitego kompozytora Bogdana Pawłowskiego i wielu innych artystów, którzy na przestrzeni kilkudziesięciu lat wnieśli niemały wkład w tworzenie spektaklu – zadośćuczyniła długiemu oczekiwaniu. Atmosfera wieczoru była przednia, spektakl został doskonale zagrany i zatańczony, jabłuszka były pyszne a tort słodki. Aż chciałoby się powiedzieć: więcej jubileuszy, więcej!

Fot. J. Miklaszewska

No a cóż zobaczyliśmy na scenie? Zobaczyliśmy baśniowo zrealizowany balet z piękną muzyką Bogdana Pawłowskiego i choreografią Witolda Borkowskiego. Pomimo upływu tak długiego czasu od prapremiery baletu – prapremiera odbyła się bowiem 14 marca 1970 roku - realizacja zaskoczyła świeżością pod każdym względem: ruchu, muzyki, scenografii, kostiumów. Dodam, że scenografię zaprojektowała Halina Korytowska a kostiumy Barbara Kulka-Janowska a pozostały one przez ten czas w zasadzie nie zmienione. Czy zatem chciałabym obejrzeć Śnieżkę w wersji unowocześnionej? Po obejrzeniu tej prezentacji, sądzę że nie. Przynajmniej przez jakiś czas.

Valentyna Batrak i Brandon Demmers, Fot. J. Miklaszewska

W spektaklu wystąpiły aż trzy Śnieżki i trzej Książęta, dlatego publiczność mogła obejrzeć trzy świetne duety: Alicję Bajorek i Pawła Kurpiela, Monikę Maciejewską-Potockas i Gintautasa Potockasa oraz Ekaterinę Kitaevą-Muśko i Dominika Senatora.  Jakże to były odmienne prezentacje! Alicja Bajorek zachwyciła precyzją i dziewczęca swobodą ruchu, Monika Maciejewska-Potockas niezwykłą wprost wrażliwością i elegancją a Ekaterina Kitaeva-Muśko odwagą i co tu kryć – przygotowaniem fizycznym. Duet Kitaevy-Muśko i Senatora w ogóle zaprezentował się widowiskowo wykonując trudną choreografię i powiem wprost – zaimponował mi. Dominik Senator świetnie partnerował nie zapominając przy tym o wyrazie scenicznym. Zresztą wszystkie duety obejrzałam z dużą przyjemnością. Każdy z nich miał indywidualny charakter pięknie wkomponowany w narrację baletu i sugerowany fabułą upływ czasu.

Alicja Bajorek i Paweł Kurpiela, Fot. J. Miklaszewska

Monika Maciejewska-Potockas i Gintautas Potockas, Fot. J. Miklaszewska

Ekaterina Kitaeva-Muśko i Dominik Senator, Fot. J. Miklaszewska

W spektaklu pojawiło się oczywiście o wiele więcej postaci. Valentyna Batrak zatańczyła Królową a Joshua Legge – Wiedźmę. Brawo! Brandon Demmers wystąpił jako Nadworny Myśliwy, Koki Tachibana jako Mistrz Ceremonii. Jako Motyl zatańczyła Riho Okuno, jako Ważki – Stalla Walasik i Sakuro Onodera. Natomiast Bajarza, narratora wprowadzającego publiczność w baśniowy świat Królewny Śnieżki zagrał Andrzej Staniewski.  Urokliwe były Zajączki, Wiewiórki, Lisy i Niedźwiadki. W te postaci wcielili się uczniowie Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej i. F. Parnella w Łodzi i studenci Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, ale w kostiumie jednego z niedźwiadków ukryty był sam kierownik łódzkiego baletu, czyli Dominik Muśko.

Joshua Legge jako Wiedźma, Fot. J. Miklaszewska

No i krasnoludki. Nie, nie zapomniałam o nich, bo o krasnoludkach po prostu zapomnieć się nie da. Stanowili bardzo żywiołową gromadę, bezkompromisowo wyzwalającą równie żywiołowe reakcje u publiczności, i tej dziecięcej, i dorosłej. Kostiumy i charakteryzacja znakomicie odzwierciedlały charaktery poszczególnych krasnoludków, ale tancerze musieli wykazać się również talentem aktorskim.  I tak: Gapcio rzeczywiście był gapciowaty (Nazar Botsiy!), Śmieszek śmieszkowaty (Bartosz Białowąs), Śpioszek wiecznie zaspany (Julia Sadowska), Nieśmiałek doprawdy onieśmielony (Boglarka Novak).  Gburek działał mi na nerwy, bo nie lubię gderających gburków (Krzysztof Pabjańczyk), Apsik był zakatarzony (Jakub Olejnik) a Mędrek za to był prawdziwym mądralą (Chase Vining). Zacna to była gromada postaci i wcielających się w nie artystów baletu łódzkiego teatru.

Fot. J. Miklaszewska

Fot. J. Miklaszewska

„Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków” to po prostu kawał historii polskiej sztuki baletowej. W obsadach przewinęło się wiele nazwisk znakomitych tancerzy a niezmieniona forma i plastyka inscenizacji wszak dokumentuje myśl twórczą sprzed kilkudziesięciu lat. To istotny walor tego spektaklu, o którym nie należy zapominać.

Sto lat Śnieżko!

 

***

Jubileusz 50-lecia „Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków”
Teatr Wielki w Łodzi
19.03.2022

Partnerem wydarzenia jest Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.
 
 
REALIZATORZY
Choreografia: Witold Borkowski
Kompozytor: Bogdan Pawłowski
Dyrygent: Tadeusz Kozłowski
 
OBSADA
Śnieżka: Monika Maciejewska-Potockas, Alicja Bajorek, Ekaterina Kitaeva-Muśko
Książę: Gintautas Potockas, Paweł Kurpiel, Dominik Senator
Mędrek: Grzegorz Brożek
Gburek: Krzysztof Pabjańczyk
Śmieszek: Bartos Białowąs
Apsik: Jakub Olejnik
Nieśmiałek: Boglarka Novak
Śpioszek: Julia Sadowska
Gapcio: Nazar Botsiy
Macocha: Valentyna Batrak
Wiedźma: Joshua Legge
Leśniczy: Brandon Demmers
Mistrz Ceremonii: Koki Tachibana
Motyl: Riho Okuno
Ważki: Stella Walasik, Sakurako Onodera
Bajarz: Andrzej Staniewski

Orkiestra  Teatru Wielkiego w Łodzi

Witold Borkowski - tancerz, choreograf, pedagog

Już za kilka dni w Teatrze Wielkim w Łodzi będziemy świętować jubileusz 50-lecia "Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków", baletu z muzyką Bogdana Pawłowskiego i choreografią Witolda Borkowskiego. To dobry moment, aby przypomnieć sylwetkę znakomitego choreografa.

Witold Borkowski urodził się 26 października 1919 roku w Wilnie. W 1937 roku ukończył Studio Baletowe Muraszowej w Wilnie i tu w Teatrze Lutnia debiutował jako tancerz w balecie Zaproszenie do tańca Webera. Później (1937/1938) był solistą Baletu Polskiego Feliksa Parnella, z którym wystąpił w wielu krajach świata. Po powrocie do Wilna w latach 1940-1941 był pierwszym tancerzem i asystentem choreografa Józefa Ciesielskiego w Teatrze Muzycznym. Do końca II wojny światowej kształcił się m.in. u Piotra Zajlicha, Leona Wójcikowskiego i znów u Feliksa Parnella, do Baletu Polskiego Parnella powrócił na dwa lata jako jego solista i asystent choreografa.

Witold Borkowski

Kolejne lata przyniosły artyście współpracę z Operą Śląską w Bytomiu, gdzie był I tancerzem, choreografem, pedagogiem i kierownikiem baletu. Na kolejne 14 lat związał się z warszawskim Teatrem Wielkim, w którym był asystentem choreografa – Stanisława Miszczyka. Jednocześnie współpracował z operą objazdową i teatrami dramatycznymi. Na scenie warszawskiego teatru Wielkiego zrealizował m.in.: Symfonię fantastyczną Berlioza, Bolero Ravela, Danse sacrée et danse profane Debussy’ego.

W latach 50. wraz z zespołem baletowym Opery tańczył w Monte Carlo, Tuluzie, Paryżu i Helsinkach. Spośród wielu wspaniałych ról tańczonych przez Witolda Borkowskiego należy wymienić koniecznie choćby kilka: Romea w Romeo i Julii Prokofiewa, Zygfryda w Jeziorze łabędzim Czajkowskiego, Diabła i Pana Twardowskiego w dwóch różnych realizacjach Pana Twardowskiego Różyckiego, tytułowe role w Dylu Sowizdrzale R. Straussa, Pietruszce Strawińskiego, Popołudniu fauna Debussy’ego. W tym czasie był stypendystą – choreografem w Anglii, Francji i Związku Radzieckim; na paryskiej Sorbonie słuchał Serge’a Lifara w cyklu wykładów z zakresu choreografii, a na osobiste zaproszenie tego wybitnego artysty, odbył dodatkowe studia w Paryżu na temat ewolucji baletu francuskiego, tzw. techniki neoklasycznej. Był również aspirantem w Moskwie u sławnego Zacharowa, studiował w leningradzkiej Szkole Baletowej A. Waganowej.

Ewa Wycichowska i Krzysztof Pastor, fot. Ch. Zieliński

Najbardziej znaczącym i owocnym okresem w twórczości baletowej Witolda Borkowskiego były lata 1964-1975 spędzone w Teatrze Wielkim w Łodzi na stanowisku kierownika baletu i głównego choreografa. Był jednocześnie kierownikiem artystycznym Studia Baletowego przy tym Teatrze, a także inicjatorem i współtwórcą cieszącego się do dziś wielkim uznaniem międzynarodowego festiwalu baletowego Łódzkie Spotkania Baletowe. Do baletowego repertuaru łódzkiej sceny wprowadził wiele ciekawych pozycji wśród których znalazły się m.in.: Dafnis i Chloe Ravela, Szach Mat Blisa, Romeo i Julia Prokofiewa, Jezioro łabędzie Czajkowskiego. Opracował choreografie tańców do spektakli: Tragedyja albo rzecz o Janie i Herodzie Twardowskiego, Białowłosa Czyża, Człowiek z La Manchy Leigha, a jego Tańce połowieckie w Kniaziu Igorze Borodina wzbudzały ogromny entuzjazm widzów we wszystkich krajach, w których Teatr Wielki ten spektakl prezentował. Z zespołem baletowym Teatru Wielkiego przedstawił również zagranicznej publiczności Królewnę Śnieżkę, Pana Twardowskiego, Harnasi i Chopinianę oraz spektakle operowe z własnymi choreografiami m.in. w: Lipsku, Brnie, miastach byłej RFN, Tbilisi, Lubljanie i Skopje.

Jeszcze przed objęciem kierownictwa baletu w Łodzi, Witold Borkowski zaprezentował w 1962 roku na scenach Londynu Don Kichota Minkusa z zespołem Ballet Rambert w Sadler’s Wells Theatre oraz w 1970 i 1975 roku z zespołem London Festival Ballet w Theatre Coliseum.

Karolina Sasin i Piotr Ratajewski, fot. Ch. Zieliński

Obok londyńskiego Don Kichota artysta zrealizował Romea i Julię w Der Norske Opera w Oslo (1969), Królewnę Śnieżkę w Teatrze Narodowym w Brnie (1970) i w Teatrze Opery i Baletu w Wilnie (1972), Pana Twardowskiego w Hawanie (1974); przygotował światową prapremierę Joanny Papieżycy M. Stojanowa w Sofijskiej Operze Narodowej (1970), Fontannę Bachczysaraju w Macedońskim Teatrze Narodowym (1981), Romea i Julię w Sao Paulo w Brazylii (1985).

Witold Borkowski był wielokrotnie jurorem bądź przewodniczącym jury w krajowych i międzynarodowych konkursach tańca klasycznego, m.in. w: Warszawie, Gdańsku, Warnie, w Peru (z okazji 450-lecia miasta Trujillo), współpracował z teatrami dramatycznymi, baletowymi, telewizją i filmem w kraju i za granicą.

Monika Maciejowska i Gintautas Potockas, fot. Ch. Zieliński

Podczas swojego bogatego życia artystycznego pełnił odpowiedzialne funkcje społeczne: był członkiem prezydium zarządu i przewodniczącym sekcji baletowej Stowarzyszenia Artystów Scen Polskich, wiceprzewodniczącym sekcji choreograficznej i członkiem zarządu Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Za swoje wybitne zasługi i osiągnięcia artystyczne, a także za propagowanie polskiej twórczości za granicą artysta wyróżniony został wysokimi odznaczeniami państwowymi: Krzyżami Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta) oraz wieloma innymi nagrodami państwowymi i resortowymi. Wśród nich jest również Honorowa Odznaka Miasta Łodzi.

Witold Borkowski zmarł 5 listopada 1995 roku w Warszawie.

[mat. prasowy]

***

"Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków"
Teatr Wielki w Łodzi
19 i 20.03. 2022

REALIZATORZY

Choreografia: Witold Borkowski

Kompozytor: Bogdan Pawłowski

Dyrygent: Tadeusz Kozłowski

 

OBSADA

Śnieżka: Monika Maciejewska-Potockas, Alicja Bajorek, Ekaterina Kitaeva-Muśko
Książę: Gintautas Potockas, Paweł Kurpiel, Dominik Senator
Mędrek: Grzegorz Brożek
Gburek: Krzysztof Pabjańczyk
Śmieszek: Bartos Białowąs
Apsik: Jakub Olejnik
Nieśmiałek: Boglarka Novak
Śpioszek: Julia Sadowska
Gapcio: Nazar Botsiy
Macocha: Valentyna Batrak
Wiedźma: Joshua Legge
Leśniczy: Brandon Demmers
Mistrz Ceremonii: Koki Tachibana
Motyl: Riho Okuno
Ważki: Stella Walasik, Sakurako Onodera
Bajarz: Andrzej Staniewski
Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi

"Norma" powraca w wersji koncertowej

Kiedy blisko 40 lat temu (1983) pojawiła się w Teatrze Wielkim w Łodzi „Norma” – mistrzowskie dzieło Vincenzo Belliniego, publiczność zachwyciła się tym, co zobaczyła i usłyszała! Włoskie bel canto zabrzmiało na łódzkiej scenie z prawdziwą siłą w znakomitej interpretacji muzycznej i wokalnej pod dyrekcją Tadeusza Kozłowskiego, z niezapomnianą Teresą May-Czyżowską w partii tytułowej.

Dzisiaj Teatr Wielki wraca do tej dramatycznej opery z jej wspaniałymi, popisowymi ariami i ansamblami w koncertowym wykonaniu - z solistami, którzy na pewno nie zawiodą, a z pewnością zachwycą swoimi możliwościami wokalnymi, interpretacją muzyczną i owym bel cantem właśnie.

Przejmująca historia głównych bohaterów (Norma, Adalgisa, Pollione, Oroveso) pełna miłosnych perypetii, rozgrywających się w Galii będącej pod rzymską okupacją – jest nie tylko poruszająca i wciągająca widza w kulisy działań bohaterów; jest także znakomitym pretekstem dla ich efektownych i karkołomnych popisów wokalnych, których w tym dziele nie brakuje. Ku satysfakcji i uciesze publiczności. Nie ma wątpliwości, że tak jak pierwsza nasza „Norma” zelektryzowała wielbicieli opery, tak i to spotkanie z maestrią kompozytorską Belliniego i kunsztem wokalnym artystów tej miary, co Joanna Woś, Bernadetta Grabias, Weronika Leśniewska, Arnold Rutkowski, Grzegorz Szostak i Dawid Kwieciński, zachwyci i usatysfakcjonuje najwybredniejszych melomanów.

Opera w wersji koncertowej już 2 kwietnia 2022 roku na deskach Teatru Wielkiego w Łodzi.

***

Obsada:

Norma – JOANNA WOŚ

Adalgisa – BERNADETT GRABIAS

Pollione – ARNOLD RUTKOWSKI

Oroveso – GRZEGORZ SZOSTAK

Clotilde – WERONIKA LEŚNIEWSKA

Flavio – DAWID KWIECIŃSKI

oraz chór i orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi

dyrygent – TADEUSZ KOZŁOWSKI

przygotowanie chóru – Maciej Salski

światła – Adam Trautz

inspicjenci – Andrzej Kowalik, Zbigniew Pawełczyk