Witold Borkowski - tancerz, choreograf, pedagog

Już za kilka dni w Teatrze Wielkim w Łodzi będziemy świętować jubileusz 50-lecia "Królewny Śnieżki i siedmiu krasnoludków", baletu z muzyką Bogdana Pawłowskiego i choreografią Witolda Borkowskiego. To dobry moment, aby przypomnieć sylwetkę znakomitego choreografa.

Witold Borkowski urodził się 26 października 1919 roku w Wilnie. W 1937 roku ukończył Studio Baletowe Muraszowej w Wilnie i tu w Teatrze Lutnia debiutował jako tancerz w balecie Zaproszenie do tańca Webera. Później (1937/1938) był solistą Baletu Polskiego Feliksa Parnella, z którym wystąpił w wielu krajach świata. Po powrocie do Wilna w latach 1940-1941 był pierwszym tancerzem i asystentem choreografa Józefa Ciesielskiego w Teatrze Muzycznym. Do końca II wojny światowej kształcił się m.in. u Piotra Zajlicha, Leona Wójcikowskiego i znów u Feliksa Parnella, do Baletu Polskiego Parnella powrócił na dwa lata jako jego solista i asystent choreografa.

Witold Borkowski

Kolejne lata przyniosły artyście współpracę z Operą Śląską w Bytomiu, gdzie był I tancerzem, choreografem, pedagogiem i kierownikiem baletu. Na kolejne 14 lat związał się z warszawskim Teatrem Wielkim, w którym był asystentem choreografa – Stanisława Miszczyka. Jednocześnie współpracował z operą objazdową i teatrami dramatycznymi. Na scenie warszawskiego teatru Wielkiego zrealizował m.in.: Symfonię fantastyczną Berlioza, Bolero Ravela, Danse sacrée et danse profane Debussy’ego.

W latach 50. wraz z zespołem baletowym Opery tańczył w Monte Carlo, Tuluzie, Paryżu i Helsinkach. Spośród wielu wspaniałych ról tańczonych przez Witolda Borkowskiego należy wymienić koniecznie choćby kilka: Romea w Romeo i Julii Prokofiewa, Zygfryda w Jeziorze łabędzim Czajkowskiego, Diabła i Pana Twardowskiego w dwóch różnych realizacjach Pana Twardowskiego Różyckiego, tytułowe role w Dylu Sowizdrzale R. Straussa, Pietruszce Strawińskiego, Popołudniu fauna Debussy’ego. W tym czasie był stypendystą – choreografem w Anglii, Francji i Związku Radzieckim; na paryskiej Sorbonie słuchał Serge’a Lifara w cyklu wykładów z zakresu choreografii, a na osobiste zaproszenie tego wybitnego artysty, odbył dodatkowe studia w Paryżu na temat ewolucji baletu francuskiego, tzw. techniki neoklasycznej. Był również aspirantem w Moskwie u sławnego Zacharowa, studiował w leningradzkiej Szkole Baletowej A. Waganowej.

Ewa Wycichowska i Krzysztof Pastor, fot. Ch. Zieliński

Najbardziej znaczącym i owocnym okresem w twórczości baletowej Witolda Borkowskiego były lata 1964-1975 spędzone w Teatrze Wielkim w Łodzi na stanowisku kierownika baletu i głównego choreografa. Był jednocześnie kierownikiem artystycznym Studia Baletowego przy tym Teatrze, a także inicjatorem i współtwórcą cieszącego się do dziś wielkim uznaniem międzynarodowego festiwalu baletowego Łódzkie Spotkania Baletowe. Do baletowego repertuaru łódzkiej sceny wprowadził wiele ciekawych pozycji wśród których znalazły się m.in.: Dafnis i Chloe Ravela, Szach Mat Blisa, Romeo i Julia Prokofiewa, Jezioro łabędzie Czajkowskiego. Opracował choreografie tańców do spektakli: Tragedyja albo rzecz o Janie i Herodzie Twardowskiego, Białowłosa Czyża, Człowiek z La Manchy Leigha, a jego Tańce połowieckie w Kniaziu Igorze Borodina wzbudzały ogromny entuzjazm widzów we wszystkich krajach, w których Teatr Wielki ten spektakl prezentował. Z zespołem baletowym Teatru Wielkiego przedstawił również zagranicznej publiczności Królewnę Śnieżkę, Pana Twardowskiego, Harnasi i Chopinianę oraz spektakle operowe z własnymi choreografiami m.in. w: Lipsku, Brnie, miastach byłej RFN, Tbilisi, Lubljanie i Skopje.

Jeszcze przed objęciem kierownictwa baletu w Łodzi, Witold Borkowski zaprezentował w 1962 roku na scenach Londynu Don Kichota Minkusa z zespołem Ballet Rambert w Sadler’s Wells Theatre oraz w 1970 i 1975 roku z zespołem London Festival Ballet w Theatre Coliseum.

Karolina Sasin i Piotr Ratajewski, fot. Ch. Zieliński

Obok londyńskiego Don Kichota artysta zrealizował Romea i Julię w Der Norske Opera w Oslo (1969), Królewnę Śnieżkę w Teatrze Narodowym w Brnie (1970) i w Teatrze Opery i Baletu w Wilnie (1972), Pana Twardowskiego w Hawanie (1974); przygotował światową prapremierę Joanny Papieżycy M. Stojanowa w Sofijskiej Operze Narodowej (1970), Fontannę Bachczysaraju w Macedońskim Teatrze Narodowym (1981), Romea i Julię w Sao Paulo w Brazylii (1985).

Witold Borkowski był wielokrotnie jurorem bądź przewodniczącym jury w krajowych i międzynarodowych konkursach tańca klasycznego, m.in. w: Warszawie, Gdańsku, Warnie, w Peru (z okazji 450-lecia miasta Trujillo), współpracował z teatrami dramatycznymi, baletowymi, telewizją i filmem w kraju i za granicą.

Monika Maciejowska i Gintautas Potockas, fot. Ch. Zieliński

Podczas swojego bogatego życia artystycznego pełnił odpowiedzialne funkcje społeczne: był członkiem prezydium zarządu i przewodniczącym sekcji baletowej Stowarzyszenia Artystów Scen Polskich, wiceprzewodniczącym sekcji choreograficznej i członkiem zarządu Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Za swoje wybitne zasługi i osiągnięcia artystyczne, a także za propagowanie polskiej twórczości za granicą artysta wyróżniony został wysokimi odznaczeniami państwowymi: Krzyżami Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta) oraz wieloma innymi nagrodami państwowymi i resortowymi. Wśród nich jest również Honorowa Odznaka Miasta Łodzi.

Witold Borkowski zmarł 5 listopada 1995 roku w Warszawie.

[mat. prasowy]

***

"Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków"
Teatr Wielki w Łodzi
19 i 20.03. 2022

REALIZATORZY

Choreografia: Witold Borkowski

Kompozytor: Bogdan Pawłowski

Dyrygent: Tadeusz Kozłowski

 

OBSADA

Śnieżka: Monika Maciejewska-Potockas, Alicja Bajorek, Ekaterina Kitaeva-Muśko
Książę: Gintautas Potockas, Paweł Kurpiel, Dominik Senator
Mędrek: Grzegorz Brożek
Gburek: Krzysztof Pabjańczyk
Śmieszek: Bartos Białowąs
Apsik: Jakub Olejnik
Nieśmiałek: Boglarka Novak
Śpioszek: Julia Sadowska
Gapcio: Nazar Botsiy
Macocha: Valentyna Batrak
Wiedźma: Joshua Legge
Leśniczy: Brandon Demmers
Mistrz Ceremonii: Koki Tachibana
Motyl: Riho Okuno
Ważki: Stella Walasik, Sakurako Onodera
Bajarz: Andrzej Staniewski
Orkiestra Teatru Wielkiego w Łodzi